Zniszczenie Pompejów i nowotestamentowa Księga Apokalipsy Jana
Dziewięć lat, prawie do dnia, po tym jak rzymscy legioniści zniszczyli dom Boży w Jerozolimie, Bóg zniszczył luksusowe wodopoje rzymskiej elity. Czy była to Boża zemsta? Nie jest to jednak pytanie, które chcę postawić. Czy ktokolwiek w tamtych czasach patrzył na te wydarzenia w ten sposób? Czy ktokolwiek łączył wybuch Wezuwiusza w 79 r. n.e. ze zniszczeniem Jerozolimy przez Rzymian w 70r.?
Hershel Shanks, “The Destruction of Pompeii–God’s Revenge?” Biblical Archaeology Review, Jul/Aug 2010, 60-67, 77.
Redaktor Hershel Shanks “Biblical Archeology Review” stawia bardzo prowokacyjne pytanie w tym artykule z 2010 roku. Czy Żydzi żyjący w imperium rzymskim wiązali nagłą katastrofę neapolitańskiego miasta portowego Pompeje w 79 r. n.e. z karą Bożą wymierzoną Rzymowi za zniszczenie Jerozolimy? Shanks pokazuje, że istnieją dobre dowody na to, że tak właśnie było. Wskazuje on na pewne zadziwiające dowody archeologiczne, takie jak graffiti na węglu drzewnym, które wydaje się nawiązywać do “Sodomy i Gomory”, a także chrześcijański tekst apokaliptyczny, księgę czwartą Wyroczni Sybillińskich, która łączy te dwa wydarzenia i określa to drugie jako “gniewu niebiańskiego Boga”.
Przekonałem się, że mamy na to znacznie więcej dowodów. W 2010r. spędziłem kilka miesięcy na studiowaniu zapisów archeologicznych dotyczących starożytnych Pompejów, w tym sporo czasu na miejscu, pracując z Simchą Jacobovicim i jego zespołem badawczym, który kręcił swój międzynarodowy program telewizyjny “Wezuwiusz i strach przed Bogiem”, dostępny za pośrednictwem Associated Producers w serii “Sekrety chrześcijaństwa”. Film dokumentuje część najważniejszych odkryć, których dokonaliśmy, wliczając w to wywiady “zakulisowe” z udziałem kilku włoskich ekspertów i kuratorów, którzy przedstawili dowody nigdy wcześniej nie rejestrowane przez kamerę. Na podstawie dowodów materialnych/archeologicznych doszedłem do przekonania, że Żydzi, jak również żydowscy i nieżydowscy chrześcijanie rozumieli zniszczenie Pompei jako boską karę. Teza filmu jest śmiała – nie tylko ta, że Żydzi i chrześcijanie postrzegali zniszczenie Pompei jako znak apokaliptycznego gniewu Boga, ale także to, że całkowite zniszczenie miasta było ogromnym dobrodziejstwem dla rozprzestrzenienia się chrześcijaństwa w świecie rzymskim:
Długo ignorowane dowody archeologiczne – znalezione pod popiołami Pompei i Herculaneum – zdają się sugerować, że tym, co wzbudziło strach przed Bogiem w pogańskich Rzymianach, nie był Jezus, Piotr czy Paweł. Obecnie wydaje się, że wydarzeniem, które w największym stopniu przyczyniło się do podboju Imperium Rzymskiego przez chrześcijaństwo, był… wybuch Wezuwiusza.
W trakcie moich własnych badań nad tekstami dokonałem jednak innego odkrycia – nowego, przynajmniej dla mnie. Przekonałem się, że rozdział 18 Księgi Apokalipsy Nowego Testamentu jest relacją naocznego świadka, bardzo podobną do relacji Pliniusza Młodszego, dotyczącą zniszczenia Pompei w sierpniu 79 r. n.e., przy czym autor rozumiał ją jako zapowiedź upadku Babilonu Wielkiego – czyli upadku samego Imperium Rzymskiego! Większość badaczy zgadza się, że proroctwa księgi Apokalipsy można datować na różne okresy od końca panowania Nerona do Flawiuszów (lata 68-80 n.e.). Autor 18 rozdziału Księgi Apokalipsy przedstawia nam w poetycki sposób wyrocznię przeciwko “wielkiemu miastu”, przedstawionemu jako ” nierządnica” ujeżdżająca siedmiogłową bestię Imperium Rzymskiego – pijaną krwią męczenników i świętych. Jej zniszczenie przychodzi wraz z ogniem – w jednej godzinie – podczas gdy ci, którzy są na statkach, oglądają ją płonącą z daleka, ubolewając nad utratą jej bogactw i splendoru jej handlu. Port Neapol/Pompeje był bramą do starożytnego Rzymu. Jako taki jego zniszczenie sygnalizowało oczekiwany apokaliptyczny UPADEK samego Rzymu – zarówno jako miasta, jak i imperium.
Oto tłumaczenie (Revised Standard Version) [tłumaczeniu na podstawie wersji Biblii Tysiąclecia, przyp. red.] samej wyroczni bez komentarza. Myślę, że moi czytelnicy zgodzą się, że trudno wyobrazić sobie bardziej dokładny opis zniszczenia Pompejów/Rzymu w najdrobniejszych szczegółach:
1 Potem ujrzałem innego anioła – zstępującego z nieba
i mającego wielką władzę,
a ziemia od chwały jego rozbłysła.
2 I głosem potężnym tak zawołał:
«Upadł, upadł Babilon – stolica1.
I stała się siedliskiem demonów
i kryjówką wszelkiego ducha nieczystego,
i kryjówką wszelkiego ptaka nieczystego i budzącego wstręt,
3 bo winem zapalczywości swojego nierządu napoiła wszystkie narody,
i królowie ziemi dopuścili się z nią nierządu,
a kupcy ziemi wzbogacili się ogromem jej przepychu».
4 I usłyszałem inny głos z nieba mówiący:
«Ludu mój, wyjdźcie z niej2,
byście nie mieli udziału w jej grzechach
i żadnej z jej plag nie ponieśli:
5 bo grzechy jej narosły – aż do nieba,
i wspomniał Bóg na jej zbrodnie.
6 Odpłaćcie jej tak, jak ona odpłacała,
i za jej czyny oddajcie podwójnie:
w kielichu, w którym przyrządzała wino, podwójny dział dla niej przyrządźcie!
7 Ile się wsławiła i osiągnęła przepychu,
tyle jej zadajcie katuszy i smutku!
Ponieważ mówi w swym sercu:
“Zasiadam jak królowa
i nie jestem wdową3,
i z pewnością nie zaznam żałoby”,
8 dlatego w jednym dniu nadejdą jej plagi:
śmierć i smutek, i głód;
i będzie ogniem spalona,
bo mocny jest Pan Bóg, który ją osądził.
9 I będą płakać i lamentować nad nią królowie ziemi,
którzy nierządu z nią się dopuścili i żyli w przepychu,
kiedy zobaczą dym jej pożaru.
10 Stanąwszy z daleka ze strachu przed jej katuszami, powiedzą:
“Biada, biada, wielka stolico,
Babilonie, stolico potężna!
Bo w jednej godzinie sąd na ciebie przyszedł!”
11 A kupcy ziemi płaczą i żalą się nad nią,
bo ich towaru nikt już nie kupuje:
12 towaru – złota i srebra,
drogiego kamienia i pereł,
bisioru i purpury,
jedwabiu i szkarłatu,
wszelkiego drewna tujowego i przedmiotów z kości słoniowej,
wszelkich przedmiotów z drogocennego drewna, spiżu, żelaza, marmuru,
13 cynamonu i wonnej maści amomum,
pachnideł, olejku, kadzidła,
wina, oliwy, najczystszej mąki, pszenicy,
bydła i owiec,
koni, powozów oraz ciał i dusz ludzkich5.
14 Dojrzały owoc, pożądanie twej duszy, odszedł od ciebie,
a przepadły dla ciebie wszystkie rzeczy wyborne i świetne,
i już ich nie znajdą.
15 Kupcy tych [towarów], którzy wzbogacili się na niej,
staną z daleka ze strachu przed jej katuszami,
płacząc i żaląc się, w słowach:
16 “Biada, biada, wielka stolico,
odziana w bisior, purpurę i szkarłat,
cała zdobna w złoto, drogi kamień i perłę,
17 bo w jednej godzinie przepadło tak wielkie bogactwo!”
A każdy sternik i każdy żeglarz przybrzeżny,
i marynarze, i wszyscy, co pracują na morzu,
stanęli z daleka
18 i patrząc na dym jej pożaru, tak wołali:
“Jakież jest miasto podobne do stolicy?”
19 I rzucali proch sobie na głowy,
i wołali płacząc i żaląc się w słowach:
“Biada, biada, bo wielka stolica,
w której się wzbogacili wszyscy, co mają okręty na morzu,
dzięki jej dostatkowi,
przepadła w jednej godzinie”.
20 Wesel się nad nią, niebo, i święci, apostołowie, prorocy, bo przeciw niej Bóg rozsądził waszą sprawę».
21 I potężny jeden anioł dźwignął kamień
jak wielki kamień młyński,
i rzucił w morze, mówiąc:
«Tak z rozmachem Babilon, wielka stolica, zostanie rzucona
i już jej nie będzie można znaleźć.
22 6 I głosu harfiarzy, śpiewaków, fletnistów, trębaczy
już w tobie się nie usłyszy.
I żadnego mistrza jakiejkolwiek sztuki
już w tobie nie będzie można znaleźć.
I terkotu żaren
już w tobie nie będzie słychać.
23 I światło lampy
już w tobie nie rozbłyśnie.
I głosu oblubieńca i oblubienicy
już w tobie się nie usłyszy:
bo kupcy twoi byli możnowładcami na ziemi,
bo twymi czarami omamione zostały wszystkie narody –
24 i w niej znalazła się krew proroków i świętych, i wszystkich zabitych na ziemi».
Powyższy tekst jest tłumaczeniem postu prof. Jamesa D. Tabora z Uniwersytetu w Charlotte. Został opublikowany za zgodą i wiedzą autora. Link do oryginalnego tekstu znajduje się pod poniższym adresem:
https://jamestabor.com/the-destruction-of-pompeii-and-the-new-testament-book-of-revelation/
