site-logo

Starożytna Jerozolima leży pod gruzami ponad osiemnastu wieków. Pokryta jest zabrudzonym krwią pyłem niezliczonych wojowników, którzy bohatersko walczyli pod jego murami oraz w jego wieżach i na ulicach. Jej doliny wypełnione są rumowiskami pałaców, kościołów i świątyń. Ale Święte Miejsce trzech wielkich religii nadal znajduje się tutaj, a niezliczone rzesze ludzi zwracają się ku niemu w świętej czci i za pośrednictwem pobożnej pielgrzymki. W ostatnich czasach gruzy te zostały w pewnym stopniu zbadane, a dzięki przekopom do podłoża skalnego i starożytnych fundamentów noszących ślady fenickich robotników, starożytne miasto czasów świętych zostało odzyskane i może zostać teraz odtworzone w naszych umysłach przez artystę i historyka z niezbędną dokładnością. Tak samo Pismo Święte, przekazane przez boskie natchnienie świętym prorokom, leży pod gruzami wieków. Jest ono pokryte rumowiskami tradycyjnych interpretacji wielu szkół i sekt. . . . Doliny prawdy biblijnej zostały wypełnione rumowiskami ludzkich dogmatów, instytucji kościelnych, formuł liturgicznych, ceremonii kapłańskich i praktyk kazuistycznych. Krytyka historyczna przenika przez te zwały gruzu. Krytyka historyczna poszukuje podłoża skalnego Bożego Słowa, aby odzyskać prawdziwą Biblię. Krytyka historyczna przesiewa wszystkie te gruzy. Zbiera każdy cenny kamień. Nic nie umyka jej przenikliwemu spojrzeniu.

PO CO TEN BLOG?

Blog Testimonia powstał jako odpowiedź na brak obecności w polskim Internecie rzetelnych, opartych o metodę historyczno-krytyczną opracowań na temat historii chrześcijaństwa, Biblii oraz literatury wczesnochrześcijańskiej. Naszym celem jest zatem popularyzowanie wiedzy, zwłaszcza dorobku respektowanych badaczy, których książki nieczęsto doczekują się tłumaczeń na nasz język ojczysty. Na wstępie zaznaczamy, że terminu krytyka biblijna nie należy rozumieć jako krytykowanie Biblii. W tej kwestii objaśnienie poniżej.
Tematyka biblijna i okołobiblijna została w polskim internecie zdominowana przez dwa nurty: apologetyczny (ewangelizacyjny) oraz racjonalistyczny (z gruntu ateistyczny). Oba mają tendencję do skrzywienia ideologicznego.

Apologetyka jest działem teologii mającym na celu obronę przyjętych wierzeń i doktryn chrześcijańskich. Sam termin wywodzi się z greckiego słowa ἀπολογία, które znaczy „mowa obrończa” lub “mowa w obronie (czegoś)”. Różni się ona od rzetelnego podejścia historycznego tym, że z reguły nie jest skłonna do zmiany swojej postawy w świetle nowych danych. Skuteczny apologeta szuka możliwych sposobów na odparcie argumentów, które podważają jego dogmatyczne założenia, i zadowala się wszelkim możliwym wytłumaczeniem trudnego miejsca w Biblii, które pozwala się pozbyć dysonansu poznawczego. Tym samym obrona własnego stanowiska staje się ważniejsza od poszukiwania prawdy.

Okopanie się na stanowiskach jest bezcelowe. Dla prowadzenia rzetelnych badań trzeba wyjść poza bezpieczne ramy ideologii. Wiele dokumentów ze starożytności zostało utraconych dla potomności, a te, które mamy, nie muszą być jasne, jednoznaczne ani wiarygodne. W wielu przypadkach pozwala to na postulowanie różnych wersji wydarzeń, nawet na podstawie tych samych źródeł. Metoda historyczna od metody apologetycznej różni się tym, że jej celem nie jest potwierdzenie odgórnie przyjętych założeń interpretatora (np. zgodnych z wiarą chrześcijańską), ale ustalenie tego, co najprawdopodobniej wydarzyło się w przeszłości.
Strony ewangelizacyjne mają na celu wzmocnienie lub podbudowę wiary chrześcijan różnych wyznań. Z kolei strony racjonalistyczne lub ateistyczne mają przeciwny cel, a mianowicie podważenie teizmu oraz jego krytykę przy wykorzystaniu między innymi braku spójności narracji biblijnej.

Blog Testimonia skupia się na prawdzie w ścisłym, naukowym rozumieniu. Aby do niej dotrzeć, będziemy się posługiwali w ramach krytyki biblijnej krytyką tekstu, krytyką historyczną, krytyką źródeł oraz analizami językowymi. Naszym celem jest wypełnienie tego potrzebnego środka między ideologiami, poprzez badanie Biblii oraz historii wczesnego chrześcijaństwa bez zaangażowania emocjonalnego. Z konieczności będą się tutaj pojawiały artykuły osób, które są wierzące lub nie – jednak naszym celem jest popularyzacja wiedzy historyczno-biblijnej sine ira et studio.

CZYM JEST KRYTYKA BIBLIJNA?

Krytyka biblijna to określenie wszelkich metod studiowania Biblii bez uwzględnienia wpływu dogmatów i stronniczości światopoglądowej. Nie należy mylić krytyki biblijnej z krytykowaniem Biblii, gdyż ta pierwsza jest metodą naukowo-badawczą – nie ma związku z ocenianiem Biblii (jako np. dobrej czy złej), ale analizowaniem jej treści pod kątem ich autentyczności i wiarygodności.
Bardzo zbliżonym pojęciem jest krytyka literacka, która jest dla krytyki biblijnej zbiorem nadrzędnym.
Krytyka biblijna bada gramatykę, strukturę tekstu, tradycje przekazu, rozwój historyczny i konstrukcję języka w celu zidentyfikowania takich cech, jak budowa literacka ksiąg biblijnych, ich gatunek, kontekst, znaczenie, autorstwo, pochodzenie i prawdziwość. Jako metoda naukowa jest często obiektem ataków, szczególnie (ultra) konserwatywnych chrześcijan, gdyż nie zakłada interwencji bytu nadnaturalnego w proces powstawania ksiąg biblijnych, przypisując jej autorstwo jedynie działaniu ludzi i procesów historycznych. Krytyka biblijna wywodzi się z Oświecenia i jej początków należy szukać w XVIII wieku. Jest wynikiem zakwestionowania przez badaczy religijnych autorytetów oraz rozwoju nowoczesnych dyscyplin naukowych. Jej głównymi filarami są krytyka tekstu (odrębnie: oryginalnego oraz przekładów) oraz krytyka źródeł, ale również krytyka literacka czy kanoniczna.

DLACZEGO TESTIMONIA?

W krytyce biblijnej termin testimonia („świadectwa”) oznacza zbiór wersetów zebranych z rozmaitych ksiąg Pisma Świętego, które są ze sobą tematycznie powiązane. Miały służyć jako kompendia wiedzy i odpowiadać na pytania takie jak (na przykład): „co Biblia mówi o mesjaszu?”„co Biblia mówi o świątyni jerozolimskiej?” albo „co Biblia mówi o ofiarach?”.

Chociaż nie zachował się żaden taki zbiór chrześcijański, dzięki odkryciom z Qumran wiemy, że podobne kolekcje istniały. Przypuszcza się, że testimonia krążące w postaci wypisów, fiszek czy notatek mogły stanowić pierwszy etap na drodze formowania się Nowego Testamentu i hermeneutyki pierwszych uczniów Chrystusa.

Ten blog nie będzie tylko o testimoniach, lecz o tym właśnie procesie kształtowania się doktryny kościelnej, tekstu Pisma Świętego oraz tradycji wczesnochrześcijańskiej. Mówimy o testimoniach, gdyż planujemy wejść w tę tematykę możliwie najgłębiej oraz dotrzeć do jak najwcześniejszych dziejów Chrystusowej religii.

Więcej na temat testimoniów znaleźć można tutaj.

Najczęściej czytane