Drugi artykuł

Moja chronologiczna analiza Zwoju Wojennego w żadnym wypadku nie zakończyła się jednak na artykule z 1996 roku. Natychmiast po nim opublikowałem drugi artykuł zatytułowany “Historyczne aluzje w Zwoju Wojennym”, również w Dead Sea Discoveries ¹ Russell Gmirkin, “Historical Allusions in the War Scroll,” DSD 5 (1998) 172-214. . Pozostawiając broń wojskową i taktykę za sobą, skupiłem się tutaj na historycznej zawartości Zwoju Wojennego. 

Powszechnie uznaje się, że Zwój Wojenny (1QM) jest dokumentem złożonym, którego różne części zostały napisane w różnych czasach. Ewolucja Zwoju Wojennego jest bezpośrednio ukazana w materiałach 4QM, które reprezentują pokrewne, ale nieco inne wersje Zwoju Wojennego ²Zwój Wojenny, najbardziej kompletny z takich tekstów, oznaczony jest jako 1QM ze względu na jego odkrycie w Jaskini 1 w skałach powyżej Qumran. … Czytaj dalej, jednak mój artykuł dotyczył głównie 1QM, który był niezwykle kompletny, z dziewiętnastoma, w większości nienaruszonymi, kolumnami. Ogólnie przyjmuje się, że 1QM 10-19 reprezentuje najstarsze części Zwoju Wojennego, z których niektóre wydają się być przedmilenijnymi, a niektóre datowane są na wczesny etap Wojny Synów Światłości, czyli przed przyjęciem wyrafinowanej rzymskiej organizacji, taktyki i broni. W mojej własnej analizie dostrzegłem pięć odrębnych warstw materiału.

– 1QM 10-14 zawierał częściowo materiał, który był przedmilenijny i prawdopodobnie przedmachabejski, jak już argumentowali między innymi Philip Davies i Osten-Sacken, a który, jak sądziłem, pochodzi z okresu 170-166 p.n.e.

– Pozostała część 1QM 10-14 wydaje się być wczesnomachabejska, zawierając hymny, które mają być recytowane przed bitwą, mowy napominające oficerów do wojska, hymny powrotu i dziękczynienia oraz aluzje do anielskiej walki. Troska o liturgię i brak formalnej taktyki odpowiadają praktykom wojskowym w pierwszej, partyzanckiej fazie wojny Machabeuszy w latach 166-164 p.n.e.

– 1QM 15-19 opisuje eschatologiczną bitwę z wojskami Kittim. Naczelny kapłan pełnił rolę dowódcy wojskowego przeciwko siłom Beliala. Taktyka jest zdecydowanie prymitywna, z siedmioma fazami bitwy z niemal rytualnym atakiem i odwrotem, zaaranżowanym jak balet. Broń, taktyka, siła oddziałów i ich organizacja są nieobecne, podobnie jak kawaleria: odwaga i zaufanie Bogu same zadecydują o wyniku bitwy. Wydaje się, że tekst ten został napisany późno, w pierwszej, religijnej fazie wojny Machabeuszy. Przewidywany jest rychły zmasowany atak sił Seleucydów (Kittim).

– 1 QM 2-9 to tactica, czyli podręcznik wojskowy, który odzwierciedla profesjonalną reorganizację armii Machabeuszy po zdobyciu Jerozolimy i odbudowie Świątyni w grudniu 164 roku p.n.e. 

– 1 QM 1 jest ostatnim wątkiem materiału wprowadzającego ostateczną wersję Zwoju Wojennego. Część 1QM 1 czerpie z materiału ściśle związanego z 1QM 15-19, opisując eschatologiczną bitwę przeciwko Kittim i siłom Beliala w siedmiu fazach, z Bogiem i aniołami interweniującymi w imieniu Synów Światłości. Jednak 1 QM 1,1-3 to nowy materiał, który jest pełen historycznych aluzji do przebiegu wojny z Synami Ciemności. 

Większa część mojego artykułu dotyczy historycznych aluzji w 1 QM 1 i 2, które, jak argumentowałem, wskazywały na dokładną datę, lato 163 roku p.n.e., w tym samym czasie co ostatnie wersje apokalipsy Daniela i Apokalipsy Zwierząt 1 Księgi Henocha (93:3-10; 91:12-17), tuż przed spodziewaną inwazją ogromnej armii pod dowództwem generała Seleucydów Lizjasza. Wszystkie trzy teksty zapowiadały apokaliptyczną bitwę, w której – jak przepowiadano – Bóg przyniesie zwycięstwo Machabeuszom, a nie decydującą klęskę, która historycznie miała miejsce. 

Wszystkie trzy teksty zawierają znaczną ilość aluzji historycznych przebranych za proroctwa. Nazywa się to proroctwem ex eventu, czyli proroctwem po fakcie. We wszystkich trzech tekstach można określić dokładną datę, w której to retrospektywne proroctwo ex eventu ustępuje miejsca prawdziwemu proroctwu, czyli proroctwu, które się nie sprawdziło. Wszystkie trzy teksty zostały napisane w tym samym czasie, w okresie kryzysu poprzedzającego apokaliptyczną bitwę z “siłami Beliala” Seleucydów. Niepowodzenie sił Machabeuszy, wspieranych przez zastępy anielskie, w pokonaniu Armii Ciemności dowodzi, że było to prawdziwe proroctwo, a przejście od historii do proroctwa datuje się we wszystkich trzech tekstach z niezwykłą precyzją. 

W Zwoju Wojennym sekwencja aluzji historycznych wyglądała następująco:

– Pierwsze Zwycięstwa Synów Światłości. 

1 QM 1,1-2 brzmi: “Pierwszy atak Synów Światłości zostanie przypuszczony przeciwko partii Synów Ciemności, przeciwko armii Beliala, przeciwko oddziałowi Edomu, Moabu, synów Ammona i [… ] Filistii, oraz przeciwko oddziałom Kittim Aszura, którym pomogą ci, którzy naruszają przymierze.”

Historycznie rzecz biorąc armia Machabeuszy przeprowadziła kampanie przeciwko Edomowi, Moabowi, Amonowi i Filistii na początku 163 r. p.n.e., w tej samej kolejności, jaką znajdujemy w 1QM 1.1-2. 

Przyjąłem, że armia Beliala odnosi się do sił Seleucydów Antiocha IV Epifanesa (podobnie jak Osten-Sacken, który zauważył, że Belial pojawia się również w Danielu 11). Teksty biblijne i pozabiblijne stosują nazwę Kittim do Greków lub Rzymian, ale w tym kontekście “Kittim od Aszura” jest wyraźnym odniesieniem do Seleucydów. 

Wreszcie, “gwałciciele przymierza” (wspomniani również w Dn. 11:32) odnoszą się do żydowskich apostatów, którzy współpracowali z Seleucydami. Twierdzę, że odnosi się to konkretnie do zbuntowanych Żydów z Akry, twierdzy w Jerozolimie, którzy byli sprzymierzeni z Seleucydami okupującymi miasto. Juda Machabeusz oblegał obce wojska i Żydów w Akrze wczesnym latem 163 r. p.n.e. 

Dokładnie ta sama lista wrogów, z którymi walczyli Machabeusze, w dokładnie tej samej kolejności wskazywała, że Zwój Wojenny został napisany nie wcześniej niż latem 163 r. p.n.e. 

• 1QM 1.3 odnosi się do “powrotu wygnańców, Synów Światłości, z pustyni ludów, w celu rozbicia obozu na pustyni Jerozolimy”. Wiosną 163 roku p.n.e. Juda Machabeusz poprowadził ekspedycję wojskową w celu ratowania Żydów z Transjordanii, którzy byli atakowani i oblegani przez seleucydzkiego dowódcę Tymoteusza. Juda zadał mu trzy porażki i eskortował Żydów z Transjordanii z powrotem do Jerozolimy, aby zapewnić im bezpieczeństwo, przybywając w Pięćdziesiątnicę (późną wiosną) 163r. p.n.e., kiedy to ci wojskowi koloniści zostali w pełni włączeni do armii Machabeuszy. Juda użył machin wojennych zdobytych w tej kampanii (o których mowa również w 1QM) podczas oblężenia Akry. 1QM 1.3 wydaje się bezpośrednio nawiązywać do ocalenia tych wygnańców z “pustkowia ludów” (tj. pogańskiej Transjordanii).

– 1QM 1.4-17 opisuje następnie eschatologiczną bitwę przeciwko siłom Beliala, w której niegodziwe Armie Ciemności zostaną zniszczone, panowanie Kittim zakończy się, a rozpocznie się nowa utopijna Era Światła. 

Ta fantazja o boskiej interwencji i wybawieniu, którą można również znaleźć w podobnym języku w Księdze Daniela 11 i w Apokalipsie Zwierząt, stanowi prawdziwe proroctwo w obliczu zbliżających się wojsk Lizjasza latem 163 roku p.n.e. Niepowodzenie tych proroctw datuje wszystkie trzy teksty na okres bezpośrednio poprzedzający spodziewaną bitwę.

• Ponadto dalsze aluzje historyczne pojawiają się w 1QM 2, na początku tactica, czyli podręcznika wojskowego. W 1QM 2.1-3 jest wzmianka o kapłanach Synów Światłości sprawujących władzę nad świątynią w Jerozolimie, co nawiązuje do odbudowy żydowskiej Świątyni w grudniu 164 roku, ważnego wydarzenia w trakcie wojny Machabejskiej. 1 QM 2.5-6 mówi o ofiarach ustanowionych podczas roku szabatowego w ziemi, co jest historycznie dokładne: 164-163 p.n.e. był rzeczywiście rokiem szabatu ziemskiego. 

– 1QM 2.6-14 następnie układa chronologię dla przedłużającego się 40-letniego okresu wojny. Siedem lat to przeszłość, która najwyraźniej kulminuje w teraźniejszości wraz z przywróceniem żydowskiej kontroli nad Świątynią Jerozolimską. Ten siedmioletni okres, od 170 do 163 r. p.n.e., jest taki sam jak ostatni tydzień z proroctwa Daniela, który rozpoczął się od śmierci Mesjasza-Księcia w Dn 9:26 (arcykapłan Oniasz III, zamordowany w roku szabatowym kraju latem 170 r. p.n.e.), a zakończył się apokaliptyczną bitwą Daniela 11 (lato 163 r. p.n.e.). Autorzy Zwoju Wojennego postrzegali ten mroczny siedmioletni okres jako pierwsze siedem lat wojny Synów Światłości, w której Jerozolima będzie pod kontrolą sił ciemności.

1QM opisuje następnie pozostałe 44 lata z 40-letniej wojny Synów Światła przeciwko Synom Ciemności. Każdego roku armie wyruszały z Jerozolimy, by triumfalnie podbić kolejny obcy region na północy: najpierw Aram-Naharaim, potem Lud, następnie Ram, Uz i Hul, Togal i Mesza, nieubłaganie rok po roku, z przerwami tylko co siedem lat, by przestrzegać roku szabatowego w ziemi. W końcu, w tej fantazji o niezwyciężonym podboju Machabeuszy, całe królestwo Seleucydów miało znaleźć się pod panowaniem Synów Światłości. 

Po raz kolejny w 1QM 2, ex eventu ustępuje miejsca prawdziwemu proroctwu. Pierwsze siedem lat kryzysu hellenistycznego i wojny Machabejskiej, kiedy to Seleucydzi okupowali Jerozolimę, a nawet zakończyli składanie ofiar w Świątyni, było już za nimi. Świątynia została odnowiona, a Jerozolima znalazła się pod kontrolą Synów Światłości, czyli wojsk Machabeuszy. To wszystko było historycznie prawdziwe w 164 i na wiosnę 163 roku p.n.e. Następnie mamy prawdziwą, nieudaną przepowiednię 33 lat podbojów Machabeuszy, którzy wprowadzili całe królestwo Seleucydów pod żydowskie panowanie. To również wskazuje na rok 163 p.n.e. jako datę napisania Zwoju Wojennego, w wersji reprezentowanej przez 1QM. 

Pokłosie

W zakresie badań nad Zwojami znad Morza Martwego jestem znany przede wszystkim z mojego wkładu w zrozumienie Zwoju Wojennego. Po moich dwóch artykułach w Dead Sea Discoveries zostałem zaproszony jako mówca na międzynarodowy kongres poświęcony Zwojom znad Morza Martwego, który odbył się w Jerozolimie w 1997 roku, w pięćdziesiątą rocznicę ich odkrycia. Jedną z największych gratek była możliwość obejrzenia Zwoju Woennego na wystawie w Sanktuarium Księgi, miejscu jego przechowywania. W 2004 r. Kanadyjczyk Jean Duhaime opublikował ważną pozycję o Zwoju Wojennym, w której około jedna trzecia książki poświęcona była omówieniu moich teorii. ³ Jean Duhaime, The War Texts: 1QM and Related Manuscripts. London-New York: T&T Clark, 2004.

W międzyczasie napisałem szkice kilku artykułów na temat zwojów, z poprawionymi datami z II w p.n.e. dla Peszeru Nahuma, Dokumentu Damasceńskiego, Zwoju Świątynnego, Tekstów Serekh, takich jak Reguła Zrzeszenia (1QS) i innych. Razem stworzyły one pełny, szczegółowy kontekst historyczny powstania sekciarskich tekstów Zwojów znad Morza Martwego pod rządami Oniadów (ok. 180-170 p.n.e.) i Machabeuszy (ok. 165-162 p.n.e.), jak również ich późniejszego zachowania w placówce wojskowej Qumran należącej do saduceuszy. Niestety Dead Sea Discoveries znalazło się pod nową konserwatywną kontrolą redakcyjną, a moje dwa artykuły na temat Nahum Pesher, które stanowiły podstawę dla wszystkich innych moich artykułów, zostały uznane za zbyt kontrowersyjne w świetle zgodnych teorii, które datowały pNahum na I przed naszą erą. Podobnie jak w przypadku Zwoju Wojny.

Mniej więcej w tym samym czasie napisałem kilka opracowań na temat datowania Pięcioksięgu, które mój kolega pozwolił sobie przedstawić swojemu profesorowi Thomasowi L. Thompsonowi z Uniwersytetu w Kopenhadze. Thompson z kolei zasugerował, by opublikować je jako część Copenhagen International Series ⁴Russell Gmirkin, Berossus and Genesis, Manetho and Exodus: Hellenistic Histories and the Date of the Pentateuch. Library of the Hebrew Bible/Old … Czytaj dalej, i w ten sposób zrobiłem krok w bok, w kierunku biblistyki, gdzie mój talent do datowania starożytnych tekstów być może spotkał się z większym uznaniem publiczności. Mam jeszcze kilka książek akademickich do opublikowania w tej dziedzinie, oprócz tej, która znajduje się obecnie w druku ⁵Russell Gmirkin, Plato’s Timaeus and the Biblical Creation Accounts: Cosmic Monotheism and Terrestrial Polytheism in the Primordial History. … Czytaj dalej, i być może jeszcze kilka dla szerokiej publiczności. Następnie mam nadzieję powrócić na pole Zwojów znad Morza Martwego i opublikować moje obszerne badania w tej najbardziej interesującej mnie dziedzinie.